Pan orffennodd Iesu yr holl ddywediadau hyn, dywedodd wrth ei ddisgyblion, 2"Rydych chi'n gwybod bod Pasg y Pasg ar ôl dau ddiwrnod yn dod, a bydd Mab y Dyn yn cael ei draddodi i gael ei groeshoelio."
3Yna ymgasglodd yr archoffeiriaid a henuriaid y bobl ym mhalas yr archoffeiriad, a'i enw oedd Caiaffas, 4a chynllwynio gyda’i gilydd er mwyn arestio Iesu trwy lechwraidd a’i ladd. 5Ond dywedon nhw, "Ddim yn ystod y wledd, rhag ofn y bydd cynnwrf ymhlith y bobl."
- Sa 2:1-2, Sa 56:6, Sa 64:4-6, Sa 94:20-21, Je 11:19, Je 17:27, Je 18:18-20, Mt 21:45-46, Mt 26:57-58, Mt 26:69, Mc 14:54, Lc 3:2, In 11:47-53, In 11:57, In 18:13-15, In 18:24, In 18:28, Ac 4:5-6, Ac 4:25-28
- Gn 3:1, Sa 2:2, Mt 12:14, Mt 23:33, Ac 7:19, Ac 13:10, 2Co 11:3
- Sa 76:10, Di 19:21, Di 21:30, Ei 46:10, Gr 3:37, Mt 14:5, Mt 21:26, Mt 27:24, Mc 14:2, Mc 14:12, Mc 14:27, Lc 20:6, Lc 22:7, In 18:28, Ac 4:28
6Nawr pan oedd Iesu ym Methania yn nhŷ Simon y gwahanglwyfus, 7daeth menyw i fyny ato gyda fflasg alabastr o eli drud iawn, a thywalltodd hi ar ei ben wrth iddo amlinellu wrth y bwrdd. 8A phan welodd y disgyblion hynny, roedden nhw'n ddig, gan ddweud, "Pam y gwastraff hwn? 9Oherwydd gallai hyn fod wedi cael ei werthu am swm mawr a'i roi i'r tlodion. "
- Mt 21:17, Mc 11:12, Mc 14:3-9, Lc 7:37-39, In 11:1-2, In 12:1-8
- Ex 30:23-33, Sa 133:2, Pr 9:8, Pr 10:1, Ca 1:3, Ei 57:9, Lc 7:37-38, Lc 7:46, In 12:2-3
- Ex 5:17, 1Sm 17:28-29, Pr 4:4, Am 8:5, Hg 1:2-4, Mc 1:7-10, Mc 1:13, Mc 14:4, In 12:4-6
- Jo 7:20-21, 1Sm 15:9, 1Sm 15:21, 1Br 5:20, Mc 14:5, In 12:5-6, 2Pe 2:15
10Ond dywedodd Iesu, yn ymwybodol o hyn, wrthyn nhw, "Pam wyt ti'n trafferthu'r fenyw? Oherwydd mae hi wedi gwneud peth hardd i mi. 11Oherwydd mae gennych chi'r tlawd gyda chi bob amser, ond ni fydd gen i fi bob amser. 12Wrth arllwys yr eli hwn ar fy nghorff, mae hi wedi ei wneud i'm paratoi ar gyfer claddu. 13Yn wir, rwy'n dweud wrthych, lle bynnag y mae'r efengyl hon yn cael ei chyhoeddi yn yr holl fyd, bydd yr hyn y mae hi wedi'i wneud hefyd yn cael ei ddweud er cof amdani. "
- Ne 2:18, Jo 13:7, Mc 14:6, Lc 7:44-50, 2Co 9:8, Gl 1:7, Gl 5:12, Gl 6:17, Ef 2:10, Cl 1:10, 2Th 2:17, 1Tm 3:1, 1Tm 5:10, 2Tm 2:21, Ti 1:16, Ti 2:14, Ti 3:1, Ti 3:8, Ti 3:14, Hb 13:21, 1Pe 2:12
- Dt 15:11, Mt 18:20, Mt 25:34-40, Mt 25:42-45, Mt 28:20, Mc 14:7, In 12:8, In 13:33, In 14:19, In 16:5, In 16:28, In 17:11, Ac 3:21, Gl 2:10, 1In 3:17
- 2Cr 16:14, Mc 14:8, Mc 16:1, Lc 23:56-24:1, In 12:7, In 19:39-40
- 1Sm 2:30, Sa 98:2-3, Sa 112:6, Ei 52:9, Mt 24:14, Mt 28:19, Mc 13:10, Mc 14:9, Mc 16:15, Lc 24:47, Rn 10:18, Rn 15:19, 2Co 10:18, Cl 1:6, Cl 1:23, 1Tm 2:6, Hb 6:10, Dg 14:6
14Yna aeth un o'r deuddeg, a'i enw oedd Judas Iscariot, at yr archoffeiriaid 15a dywedodd, "Beth a roddwch imi os trosglwyddaf ef i chi?" A dyma nhw'n talu deg ar hugain o ddarnau o arian iddo. 16Ac o'r eiliad honno ceisiodd gyfle i'w fradychu.
17Nawr ar ddiwrnod cyntaf Bara Croyw daeth y disgyblion at Iesu, gan ddweud, "Ble byddwch chi wedi i ni baratoi i chi fwyta Pasg y Pasg?"
18Meddai, "Ewch i mewn i'r ddinas at ddyn penodol a dywedwch wrtho, 'Mae'r Athro'n dweud, Mae fy amser wrth law. Byddaf yn cadw'r Pasg yn eich tŷ gyda fy nisgyblion.'"
19A gwnaeth y disgyblion fel roedd Iesu wedi eu cyfarwyddo, a pharatoi Pasg y Pasg. 20Pan oedd hi'n nos, fe adroddodd wrth y bwrdd gyda'r deuddeg. 21Ac fel roedden nhw'n bwyta, dywedodd, "Yn wir, rwy'n dweud wrthych chi, bydd un ohonoch chi'n fy mradychu i."
22Ac roeddent yn drist iawn a dechreuon nhw ddweud wrtho un ar ôl y llall, "Ai myfi, Arglwydd?"
23Atebodd, "Bydd yr un sydd wedi trochi ei law yn y ddysgl gyda mi yn fy mradychu i. 24Mae Mab y Dyn yn mynd fel y mae wedi ei ysgrifennu amdano, ond gwae'r dyn hwnnw y mae Mab y Dyn yn cael ei fradychu ganddo! Byddai wedi bod yn well i'r dyn hwnnw pe na bai wedi cael ei eni. "
- Sa 41:9, Lc 22:21, In 13:18, In 13:26-28
- Gn 3:15, Sa 22:1-31, Sa 55:15, Sa 55:23, Sa 69:1-21, Sa 109:6-19, Ei 50:5-6, Ei 53:1-12, Dn 9:26, Sc 12:10, Sc 13:7, Mt 18:7, Mt 26:54, Mt 26:56, Mt 27:3-5, Mc 9:12, Mc 14:21, Lc 22:22, Lc 24:25-27, Lc 24:46, In 17:12, In 19:24, In 19:28, In 19:36-37, Ac 1:16-20, Ac 2:23, Ac 4:28, Ac 13:27-29, Ac 17:2-3, Ac 26:22-23, Ac 28:23, 1Co 15:3, 1Pe 1:10-11
25Atebodd Jwdas, a fyddai'n ei fradychu, "Ai fi, Rabbi?" Dywedodd wrtho, "Rydych chi wedi dweud hynny."
- El 5:4-5, Mt 14:19, Mc 6:41, Mc 14:22-25, Lc 22:18-20, Lc 24:30, In 6:33-35, In 6:47-58, Ac 2:46, Ac 20:7, 1Co 10:4, 1Co 10:16-17, 1Co 11:23-29, Gl 4:24-25
- Sa 116:13, Ca 5:1, Ca 7:9, Ei 25:6, Ei 55:1, Mc 14:23-24, Lc 22:20, 1Co 10:16, 1Co 11:28
- Ex 24:7-8, Lf 17:11, Je 31:31, Sc 9:11, Mt 20:28, Mc 1:4, Mc 14:24, Lc 22:19, Rn 5:15, Rn 5:19, 1Co 11:25, Ef 1:7, Cl 1:14, Cl 1:20, Hb 9:14-22, Hb 9:28, Hb 10:4-14, Hb 13:20, 1In 2:2, Dg 7:9, Dg 7:14
- Sa 4:7, Sa 40:3, Sa 104:15, Ca 5:1, Ei 24:9-11, Ei 25:6, Ei 53:11, Sf 3:17, Sc 9:17, Mt 13:43, Mt 16:28, Mt 18:20, Mt 25:34, Mt 28:20, Mc 14:25, Lc 12:32, Lc 15:5-6, Lc 15:23-25, Lc 15:32, Lc 22:15-18, Lc 22:29-30, In 15:11, In 16:22, In 17:13, Ac 10:41, Hb 12:2, Dg 5:8-10, Dg 7:17, Dg 14:3
- Sa 81:1-4, Mt 21:1, Mc 14:26-31, Lc 21:37, Lc 22:39, In 14:31, In 18:1-4, Ef 5:19-20, Cl 3:16-17
31Yna dywedodd Iesu wrthynt, "Byddwch i gyd yn cwympo i ffwrdd oherwydd fi y noson hon. Oherwydd y mae'n ysgrifenedig, 'Byddaf yn taro'r bugail, a bydd defaid y praidd yn cael eu gwasgaru.' 32Ond ar ôl i mi gael fy magu, af o'ch blaen i Galilea. "
33Atebodd Pedr ef, "Er eu bod i gyd yn cwympo i ffwrdd o'ch herwydd chi, ni fyddaf byth yn cwympo i ffwrdd."
34Dywedodd Iesu wrtho, "Yn wir, rwy'n dweud wrthych chi, y noson hon, cyn i'r ceiliog ganu, byddwch chi'n fy ngwadu deirgwaith."
35Dywedodd Pedr wrtho, "Hyd yn oed os bydd yn rhaid imi farw gyda chi, ni fyddaf yn eich gwadu!" A dywedodd yr holl ddisgyblion yr un peth.
36Yna aeth Iesu gyda nhw i le o'r enw Gethsemane, a dywedodd wrth ei ddisgyblion, "Eisteddwch yma, tra byddaf yn mynd draw yno ac yn gweddïo." 37A chymryd gydag ef Pedr a dau fab Sebedeus, dechreuodd fod yn drist ac yn gythryblus. 38Yna dywedodd wrthynt, "Mae fy enaid yn drist iawn, hyd yn oed i farwolaeth; arhoswch yma, a gwyliwch gyda mi."
- Sa 22:1-2, Sa 69:1-3, Sa 69:13-15, Mt 26:39, Mt 26:42, Mc 14:32-42, Lc 22:39-46, In 18:1-11, Hb 5:7
- Mt 4:18, Mt 4:21, Mt 17:1, Mt 20:20, Mc 5:37, Mc 14:33-34, Lc 22:44, In 12:27
- Jo 6:2-4, Sa 88:1-7, Sa 88:14-16, Sa 116:3, Ei 53:3, Ei 53:10, Mt 25:13, Mt 26:40-41, In 12:27, Rn 8:32, 2Co 5:21, Gl 3:13, 1Pe 2:24, 1Pe 3:18, 1Pe 4:7
39A mynd ychydig ymhellach fe syrthiodd ar ei wyneb a gweddïo, gan ddweud, "Fy Nhad, os yw'n bosibl, gadewch i'r cwpan hwn basio oddi wrthyf; serch hynny, nid fel y gwnaf, ond fel y mynnwch."
40Daeth at y disgyblion a'u cael yn cysgu. Ac meddai wrth Pedr, "Felly, oni allech chi wylio gyda mi un awr? 41Gwyliwch a gweddïwch na chewch chi demtasiwn. Mae'r ysbryd yn wir yn fodlon, ond mae'r cnawd yn wan. "
- Ba 9:33, 1Sm 26:15-16, 1Br 20:11, Ca 5:2, Mt 25:5, Mt 26:35, Mt 26:38, Mt 26:43, Mc 14:37, Lc 9:32, Lc 22:45
- Sa 119:1, Sa 119:4-5, Sa 119:24-25, Sa 119:32, Sa 119:35-37, Sa 119:115, Sa 119:117, Di 4:14-15, Ei 26:8-9, Mt 6:13, Mt 24:42, Mt 25:13, Mt 26:38, Mc 13:33-37, Mc 14:38, Lc 8:13, Lc 11:4, Lc 21:36, Lc 22:40, Lc 22:46, Rn 7:18-25, Rn 8:3, 1Co 9:27, 1Co 10:13, 1Co 16:13, Gl 5:16-17, Gl 5:24, Ef 6:18, Ph 3:12-14, 1Pe 4:7, 1Pe 5:8, 2Pe 2:9, Dg 3:10, Dg 16:15
42Unwaith eto, am yr eildro, fe aeth i ffwrdd a gweddïo, "Fy Nhad, os na all hyn fynd heibio oni bai fy mod yn ei yfed, bydd eich ewyllys yn cael ei wneud." 43Ac eto fe ddaeth a'u cael yn cysgu, oherwydd roedd eu llygaid yn drwm. 44Felly, gan eu gadael eto, fe aeth i ffwrdd a gweddïo am y trydydd tro, gan ddweud yr un geiriau eto. 45Yna daeth at y disgyblion a dweud wrthyn nhw, "Cysgwch a chymerwch eich gweddill yn nes ymlaen. Gwelwch, mae'r awr wrth law, a bradychir Mab y Dyn yn nwylo pechaduriaid. 46Cyfod, gadewch inni fod yn mynd; gwelwch, mae fy mradychwr wrth law. "
- Sa 22:1-2, Sa 69:1-3, Sa 69:17-18, Sa 88:1-2, Mt 26:39, Mc 14:39-40, Hb 4:15, Hb 5:7-8
- Di 23:34, Jo 1:6, Lc 9:32, Ac 20:9, Rn 13:1, 1Th 5:6-8
- Dn 9:17-19, Mt 6:7, Lc 18:1, 2Co 12:8
- 1Br 18:27, Pr 11:9, Mt 26:2, Mt 26:14-15, Mt 26:18, Mc 14:41-42, Lc 22:53, In 12:27, In 13:1, In 17:1
- 1Sm 17:48, Lc 9:51, Lc 12:50, Lc 22:15, In 14:31, Ac 21:13
47Tra roedd yn dal i siarad, daeth Jwdas, un o'r deuddeg, a gydag ef dorf fawr gyda chleddyfau a chlybiau, gan yr archoffeiriaid a henuriaid y bobl. 48Nawr roedd y bradychwr wedi rhoi arwydd iddyn nhw, gan ddweud, "Yr un y byddaf yn ei gusanu yw'r dyn; ymafael ynddo." 49Ac fe ddaeth i fyny at Iesu ar unwaith a dweud, "Cyfarchion, Rabbi!" A chusanodd ef.
50Dywedodd Iesu wrtho, "Ffrind, gwnewch yr hyn y daethoch chi i'w wneud." Yna dyma nhw'n dod i fyny a rhoi dwylo ar Iesu a'i gipio. 51Ac wele, estynnodd un o'r rhai oedd gyda Iesu ei law a thynnu ei gleddyf a tharo gwas yr archoffeiriad a thorri ei glust i ffwrdd. 52Yna dywedodd Iesu wrtho, "Rhowch eich cleddyf yn ôl i'w le. Oherwydd bydd pawb sy'n cymryd y cleddyf yn diflannu trwy'r cleddyf. 53A ydych yn credu na allaf apelio at fy Nhad, ac y bydd yn anfon mwy na deuddeg lleng o angylion ataf ar unwaith? 54Ond sut felly y dylid cyflawni'r Ysgrythurau, bod yn rhaid iddi fod felly? "
- 2Sm 16:17, Sa 41:9, Sa 55:13-14, Mt 20:13, Mt 22:12, Lc 22:48
- Mt 26:35, Mc 14:47, Lc 9:55, Lc 22:36-38, Lc 22:49-51, In 18:10-11, In 18:36, 2Co 10:4
- Gn 9:6, Sa 55:23, El 35:5-6, Mt 5:39, Mt 23:34-36, Rn 12:19, 1Co 4:11-12, 1Th 5:15, 1Pe 2:21-23, 1Pe 3:9, Dg 13:10, Dg 16:6
- 1Br 6:17, Dn 7:10, Mt 4:11, Mt 10:1-2, Mt 25:31, Lc 8:30, 2Th 1:7, Jd 1:14
- Sa 22:1-31, Sa 69:1-36, Ei 53:1-12, Dn 9:24-26, Sc 13:7, Mt 26:24, Lc 24:25-26, Lc 24:44-46, In 10:35, Ac 1:16
55Bryd hynny dywedodd Iesu wrth y torfeydd, "Ydych chi wedi dod allan yn erbyn lleidr, gyda chleddyfau a chlybiau i'm dal? Ddydd ar ôl dydd eisteddais yn y deml yn dysgu, ac ni wnaethoch fy atafaelu.
56Ond mae hyn i gyd wedi digwydd er mwyn cyflawni Ysgrythurau'r proffwydi. "Yna gadawodd yr holl ddisgyblion ef a ffoi. 57Yna arweiniodd y rhai a gipiodd Iesu ef at Caiaffas yr archoffeiriad, lle'r oedd yr ysgrifenyddion a'r henuriaid wedi ymgynnull. 58Ac roedd Pedr yn ei ddilyn o bell, cyn belled â chwrt yr archoffeiriad, ac wrth fynd i mewn eisteddodd gyda'r gwarchodwyr i weld y diwedd. 59Nawr roedd yr archoffeiriaid a'r Cyngor cyfan yn ceisio tystiolaeth ffug yn erbyn Iesu y gallen nhw ei roi i farwolaeth, 60ond ni ddaethon nhw o hyd i ddim, er i lawer o dystion ffug ddod ymlaen. O'r diwedd daeth dau ymlaen 61a dywedodd, "Dywedodd y dyn hwn, 'Rwy'n gallu dinistrio teml Duw, a'i hailadeiladu mewn tridiau.'"
- Gn 3:15, Ei 44:26, Gr 4:20, Dn 9:24, Dn 9:26, Sc 13:7, Mt 26:24, Mt 26:31, Mt 26:54, Mc 14:50-52, In 16:32, In 18:8-9, In 18:15-16, Ac 1:16, Ac 2:23, 2Tm 4:16
- Sa 56:5-6, Mt 26:3, Mc 14:53-65, Lc 22:54-55, In 11:49, In 18:12-14, In 18:19-24
- In 7:32, In 7:45, In 18:15-16, In 18:25
- Dt 19:16-21, 1Br 21:8-13, Sa 27:12, Sa 35:11-12, Sa 94:20-21, Di 25:18, Mt 5:22, Mc 14:55-56, Ac 6:11-13, Ac 24:1-13
- Dt 19:15, Sa 27:12, Sa 35:11, Dn 6:4-5, Mc 14:57-59, Ti 2:8, 1Pe 3:16
- Gn 19:9, 1Br 22:27, 1Br 9:11, Sa 22:6-7, Ei 49:7, Ei 53:3, Je 26:8-11, Je 26:16-19, Mt 12:24, Mt 26:71, Mt 27:40, Mc 15:29, Lc 23:2, In 2:19-21, In 9:29, Ac 6:13-14, Ac 17:18, Ac 18:13, Ac 22:22
62Safodd yr archoffeiriad ar ei draed a dweud, "Onid oes gennych ateb i'w wneud? Beth mae'r dynion hyn yn tystio yn eich erbyn?" 63Ond arhosodd Iesu yn dawel. A dywedodd yr archoffeiriad wrtho, "Yr wyf yn eich twyllo gan y Duw byw, dywed wrthym ai ti yw Crist, Mab Duw."
- Mt 27:12-14, Mc 14:60, Lc 23:9, In 18:19-24, In 19:9-11
- Lf 5:1, Nm 5:19-21, 1Sm 14:24, 1Sm 14:26, 1Sm 14:28, 1Br 22:16, 2Cr 18:15, Sa 2:6-7, Sa 38:12-14, Di 29:24, Ei 9:6-7, Ei 53:7, Dn 3:16, Mt 16:16, Mt 26:63-66, Mt 27:12, Mt 27:14, Mt 27:40, Mt 27:43, Mt 27:54, Mc 14:61, Lc 22:66-71, In 1:34, In 1:49, In 3:16-18, In 5:18-25, In 6:69, In 8:25, In 10:24, In 10:30, In 10:36, In 18:37, In 19:7, In 19:9, In 20:31, Ac 8:32-35, 1Pe 2:23, 1In 5:11-13
64Dywedodd Iesu wrtho, "Rydych chi wedi dweud hynny. Ond dwi'n dweud wrthych chi, o hyn ymlaen fe welwch Fab y Dyn yn eistedd ar ddeheulaw Pwer ac yn dod ar gymylau'r nefoedd."
65Yna rhwygodd yr archoffeiriad ei wisg a dweud, "Mae wedi draethu cabledd. Pa dystion pellach sydd eu hangen arnom? Rydych chi bellach wedi clywed ei gabledd.
66Beth yw eich barn? "Atebasant," Mae'n haeddu marwolaeth. " 67Yna poeri yn ei wyneb a'i daro. A rhai slapiodd ef, 68gan ddweud, "Proffwyda i ni, ti Grist! Pwy yw'r hwn a'ch trawodd?"
- Lf 24:11-16, In 19:7, Ac 7:52, Ac 13:27-28, Ig 5:6
- Nm 12:14, Dt 25:9, 1Br 22:24, Jo 30:9-11, Ei 50:6, Ei 52:14, Ei 53:3, Je 20:2, Gr 3:30, Gr 3:45, Mi 5:1, Mt 5:39, Mt 27:30, Mc 10:34, Mc 14:65, Mc 15:19, Lc 22:63-65, In 18:22, In 19:3, Ac 23:2-3, 1Co 4:13, 2Co 11:20-21, Hb 12:2
- Gn 37:19-20, Ba 16:25, Mt 27:28-29, Mt 27:39-44, Mc 14:65, Mc 15:18-19, Lc 22:63-65, In 19:2-3, In 19:14-15, 1Pe 2:4-8
69Nawr roedd Peter yn eistedd y tu allan yn y cwrt. A daeth merch was i fyny ato a dweud, "Roeddech chi hefyd gyda Iesu y Galilean."
70Ond gwadodd hynny ger eu bron i gyd, gan ddweud, "Nid wyf yn gwybod beth ydych chi'n ei olygu."
71A phan aeth allan i'r fynedfa, gwelodd merch was arall ef, a dywedodd wrth y rhai oedd yn sefyll, "Roedd y dyn hwn gyda Iesu o Nasareth."
72Ac eto gwadodd hynny gyda llw: "Nid wyf yn adnabod y dyn."
73Ar ôl ychydig daeth y gwylwyr i fyny a dweud wrth Peter, "Yn sicr rydych chi hefyd yn un ohonyn nhw, oherwydd mae eich acen yn eich bradychu."
74Yna dechreuodd alw melltith arno'i hun a rhegi, "Nid wyf yn adnabod y dyn." Ac ar unwaith torrodd y ceiliog.
75A chofiodd Pedr ddywediad Iesu, "Cyn i'r ceiliog ganu, byddwch chi'n fy ngwadu deirgwaith." Ac aeth allan ac wylo'n chwerw.