Roedd bellach ddeuddydd cyn y Pasg a Gwledd y Bara Croyw. Ac roedd yr archoffeiriaid a'r ysgrifenyddion yn ceisio sut i'w arestio trwy lechwraidd a'i ladd, 2canys dywedasant, "Nid yn ystod y wledd, rhag ofn y bydd cynnwrf gan y bobl."
3A thra'r oedd ym Methania yn nhŷ Simon y gwahanglwyf, gan ei fod yn lledaenu wrth y bwrdd, daeth menyw â fflasg alabastr o eli o nard pur, yn gostus iawn, a thorrodd y fflasg a'i thywallt dros ei ben. 4Roedd rhai a ddywedodd wrthynt eu hunain yn ddig, "Pam y gwastraffwyd yr eli fel hynny? 5Oherwydd gallai’r ennaint hwn fod wedi cael ei werthu am fwy na thri chant o denarii a’i roi i’r tlodion. ”A dyma nhw'n ei sgwrio.
6Ond dywedodd Iesu, "Gadewch lonydd iddi. Pam ydych chi'n ei thrafferthu? Mae hi wedi gwneud peth hardd i mi. 7Oherwydd mae gennych chi'r tlawd gyda chi bob amser, a phryd bynnag rydych chi eisiau, gallwch chi wneud daioni iddyn nhw. Ond ni fydd gen i bob amser. 8Mae hi wedi gwneud yr hyn a allai; mae hi wedi eneinio fy nghorff ymlaen llaw i'w gladdu. 9Ac yn wir, rwy'n dweud wrthych, lle bynnag y mae'r efengyl yn cael ei chyhoeddi yn yr holl fyd, bydd yr hyn mae hi wedi'i wneud yn cael ei ddweud er cof amdani. "
- Jo 42:7-8, Ei 54:17, Mt 26:10, In 10:32-33, Ac 9:36, 2Co 9:8, 2Co 10:18, Ef 2:10, Cl 1:10, 2Th 2:17, 1Tm 5:10, 1Tm 6:18, 2Tm 2:21, 2Tm 3:17, Ti 2:7, Ti 2:14, Ti 3:8, Ti 3:14, Hb 10:24, Hb 13:21, 1Pe 2:12
- Dt 15:11, Mt 25:35-45, Mt 26:11, In 12:7-8, In 13:33, In 16:5, In 16:28, In 17:11, Ac 3:21, 2Co 9:13-14, Pl 1:7, Ig 2:14-16, 1In 3:16-19
- 1Cr 28:2-3, 1Cr 29:1-17, 2Cr 31:20-21, 2Cr 34:19-33, Sa 110:3, Mc 15:42-16:1, Lc 23:53-24:3, In 12:7, In 19:32-42, 2Co 8:1-3, 2Co 8:12
- Nm 31:54, Sa 112:6-9, Sc 6:14, Mt 24:14, Mt 26:12-13, Mc 16:15
10Yna aeth Jwdas Iscariot, a oedd yn un o'r deuddeg, at yr archoffeiriaid er mwyn ei fradychu atynt. 11A phan glywson nhw hynny, roedden nhw'n falch ac wedi addo rhoi arian iddo. A cheisiodd gyfle i'w fradychu. 12Ac ar ddiwrnod cyntaf Bara Croyw, pan aberthon nhw oen Pasg, dywedodd ei ddisgyblion wrtho, "Ble byddi di gyda ni fynd a pharatoi i ti fwyta Pasg?"
- Sa 41:9, Sa 55:12-14, Mt 10:4, Mt 26:14-16, Mc 3:19, Lc 22:3-6, In 6:70-71, In 13:2, In 13:30
- 1Br 21:20, 1Br 5:26, Di 1:10-16, Di 28:21-22, Hs 7:3, Mt 26:15, Lc 22:5-6, 1Tm 6:10, 2Pe 2:14-15, Jd 1:11
- Ex 12:6, Ex 12:8, Ex 12:18, Ex 13:3, Lf 23:5-6, Nm 28:16-18, Dt 16:1-4, Mt 3:15, Mt 26:17-19, Lc 22:7-13, 1Co 5:7-8, Gl 4:4
13Ac anfonodd ddau o'i ddisgyblion a dweud wrthyn nhw, "Ewch i mewn i'r ddinas, a bydd dyn sy'n cario jar o ddŵr yn cwrdd â chi. Dilynwch ef," 14a lle bynnag y mae'n mynd i mewn, dywedwch wrth feistr y tŷ, 'Mae'r Athro'n dweud, "Ble mae fy ystafell westeion, lle galla i fwyta Pasg gyda'm disgyblion?' 15A bydd yn dangos i chi ystafell fawr fawr wedi'i dodrefnu ac yn barod; yno paratowch ar ein cyfer. "
16Aeth y disgyblion allan a mynd i'r ddinas a dod o hyd iddi yn union fel yr oedd wedi dweud wrthyn nhw, a pharatoi Pasg y Pasg.
17A phan oedd hi'n nos, daeth gyda'r deuddeg. 18Ac wrth iddyn nhw amlinellu wrth fwrdd a bwyta, dywedodd Iesu, "Yn wir, rwy'n dweud wrthych chi, bydd un ohonoch chi'n fy mradychu i, un sy'n bwyta gyda mi."
- Mt 26:20-24, Lc 22:14, Lc 22:21-23, In 13:21-26
- Sa 41:9, Sa 55:13-14, Mt 5:18, Mt 6:2, Mt 6:5, Mt 6:16, Mt 26:21, Mc 3:28, Mc 6:11, Mc 8:12, Mc 9:1, Mc 9:41, Mc 10:15, Mc 10:29, Mc 14:9, Mc 14:25, Lc 4:24, Lc 11:51, In 1:51, In 3:3, In 3:5, In 3:11, In 5:19, In 5:24-25, In 6:26, In 6:32, In 6:47, In 6:70, In 13:21, In 13:38, In 21:18
19Dechreuon nhw fod yn drist a dweud wrtho un ar ôl y llall, "Ai fi?"
20Dywedodd wrthynt, "Mae'n un o'r deuddeg, un sy'n trochi bara i'r ddysgl gyda mi. 21Oherwydd mae Mab y Dyn yn mynd fel y mae wedi ei ysgrifennu amdano, ond gwae'r dyn hwnnw y mae Mab y Dyn yn cael ei fradychu ganddo! Byddai wedi bod yn well i'r dyn hwnnw pe na bai wedi cael ei eni. "
- Mt 26:23, Mt 26:47, Mc 14:43, Lc 22:47, In 6:71, In 13:26
- Gn 3:15, Sa 22:1-31, Sa 55:15, Sa 69:1-36, Sa 109:6-20, Ei 52:14, Ei 53:1-12, Dn 9:24, Dn 9:26, Sc 13:7, Mt 18:6-7, Mt 26:24-25, Mt 26:54, Mt 26:56, Mt 27:3-5, Mc 14:49, Lc 22:22, Lc 24:26-27, Lc 24:44, In 19:28, In 19:36-37, Ac 1:16-20, Ac 1:25, Ac 2:23, Ac 4:27, Ac 13:27-29
22Ac fel yr oeddent yn bwyta, cymerodd fara, ac ar ôl ei fendithio fe'i torrodd a'i roi iddynt, a dweud, "Cymerwch; dyma fy nghorff."
23Cymerodd gwpan, ac wedi iddo ddiolch, rhoddodd hi iddyn nhw, ac fe wnaethon nhw i gyd yfed ohoni. 24Ac meddai wrthynt, "Dyma fy ngwaed i o'r cyfamod, sy'n cael ei dywallt i lawer. 25Yn wir, rwy'n dweud wrthych, ni fyddaf yn yfed eto o ffrwyth y winwydden tan y diwrnod hwnnw pan yfaf ef yn newydd yn nheyrnas Dduw. " 26Ac wedi iddyn nhw ganu emyn, aethant allan i Fynydd yr Olewydd.
- Mt 26:27, Mc 14:22, Lc 22:17, Rn 14:6, 1Co 10:16
- Ex 24:8, Sc 9:11, Mc 10:45, In 6:53, 1Co 10:16, 1Co 11:25, Hb 9:15-23, Hb 13:20-21, Dg 5:8-10, Dg 7:9-17
- Sa 104:15, Jl 3:18, Am 9:13-14, Sc 9:17, Mt 26:29, Lc 22:16-18, Lc 22:29-30
- Ba 18:1-4, Sa 47:6-7, Mt 21:1, Mt 26:30, Lc 22:39, Ac 16:25, 1Co 14:15, Ef 5:18-20, Cl 3:16, Ig 5:13, Dg 5:9
27A dywedodd Iesu wrthynt, "Byddwch i gyd yn cwympo i ffwrdd, oherwydd mae'n ysgrifenedig, 'Byddaf yn taro'r bugail, a bydd y defaid ar wasgar." 28Ond ar ôl i mi gael fy magu, af o'ch blaen i Galilea. "
29Dywedodd Pedr wrtho, "Er eu bod i gyd yn cwympo i ffwrdd, ni wnaf."
30A dywedodd Iesu wrtho, "Yn wir, rwy'n dweud wrthych, y noson hon, cyn i'r ceiliog ganu ddwywaith, byddwch chi'n fy ngwadu deirgwaith."
31Ond dywedodd yn bendant, "Os bydd yn rhaid imi farw gyda chi, ni fyddaf yn eich gwadu." Ac roedden nhw i gyd yn dweud yr un peth.
32Aethant i le o'r enw Gethsemane. Ac meddai wrth ei ddisgyblion, "Eisteddwch yma wrth weddïo." 33Ac aeth â Peter ac Iago ac Ioan gydag ef, a dechreuodd fod mewn trallod a chythryblus mawr. 34Ac meddai wrthynt, "Mae fy enaid yn drist iawn, hyd yn oed i farwolaeth. Arhoswch yma a gwyliwch."
35A mynd ychydig ymhellach, fe gwympodd ar lawr gwlad a gweddïo, pe bai'n bosibl, y gallai'r awr fynd oddi wrtho. 36Ac meddai, "Abba, Dad, mae popeth yn bosibl i chi. Tynnwch y cwpan hwn oddi wrthyf. Ac eto nid yr hyn a wnaf, ond yr hyn a wnewch."
37Daeth a daeth o hyd iddynt yn cysgu, a dywedodd wrth Pedr, "Simon, a ydych yn cysgu? Oni allech wylio awr? 38Gwyliwch a gweddïwch na chewch chi demtasiwn. Mae'r ysbryd yn wir yn fodlon, ond mae'r cnawd yn wan. "
39Ac eto fe aeth i ffwrdd a gweddïo, gan ddweud yr un geiriau. 40Ac eto daeth a'u cael yn cysgu, oherwydd roedd eu llygaid yn drwm iawn, ac nid oeddent yn gwybod beth i'w ateb. 41Ac fe ddaeth y trydydd tro a dweud wrthyn nhw, "Ydych chi'n dal i gysgu a chymryd eich gorffwys? Mae'n ddigon; mae'r awr wedi dod. Mae Mab y Dyn wedi'i fradychu i ddwylo pechaduriaid. 42Cyfod, gadewch inni fod yn mynd; gwelwch, mae fy mradychwr wrth law. "
43Ac yn syth, tra roedd yn dal i siarad, daeth Jwdas, un o'r deuddeg, a gydag ef dorf gyda chleddyfau a chlybiau, gan yr archoffeiriaid a'r ysgrifenyddion a'r henuriaid. 44Nawr roedd y bradychwr wedi rhoi arwydd iddyn nhw, gan ddweud, "Yr un y byddaf yn ei gusanu yw'r dyn. Ymafael ynddo a'i arwain i ffwrdd o dan warchodaeth." 45A phan ddaeth, aeth i fyny ato ar unwaith a dweud, "Rabbi!" A chusanodd ef. 46A dyma nhw'n gosod dwylo arno a'i gipio. 47Ond tynnodd un o'r rhai oedd yn sefyll o'r neilltu ei gleddyf a tharo gwas yr archoffeiriad a thorri ei glust i ffwrdd.
- Sa 2:1-2, Sa 3:1-2, Sa 22:11-13, Mt 26:47-56, Lc 22:47-53, In 18:3-11, Ac 1:16
- Ex 12:13, Jo 2:12, 1Sm 23:22-23, 2Sm 20:9-10, Sa 55:20-21, Di 27:6, Mt 26:48-50, Ac 16:23, Ph 1:28, 2Th 3:17
- Ei 1:3, Mc 1:6, Mt 23:7-10, Mc 12:14, Lc 6:46, In 13:13-14, In 20:16
- Ba 16:21, Gr 4:20, In 18:12, Ac 2:23
- Mt 26:51-54, Lc 22:49-51, In 18:10-11
48A dywedodd Iesu wrthynt, "A ydych wedi dod allan yn erbyn lleidr, gyda chleddyfau a chlybiau i'm dal? 49Ddydd ar ôl dydd roeddwn gyda chi yn y deml yn dysgu, ac ni wnaethoch chi gipio fi. Ond bydded i'r Ysgrythurau gael eu cyflawni. "
50A dyma nhw i gyd yn ei adael a ffoi. 51A dilynodd dyn ifanc ef, heb ddim byd ond lliain am ei gorff. A dyma nhw'n ei gipio, 52ond gadawodd y lliain a rhedeg i ffwrdd yn noeth. 53A dyma nhw'n arwain Iesu at yr archoffeiriad. Daeth yr holl archoffeiriaid a'r henuriaid a'r ysgrifenyddion ynghyd.
54Ac roedd Pedr wedi ei ddilyn o bell, reit i mewn i gwrt yr archoffeiriad. Ac roedd yn eistedd gyda'r gwarchodwyr ac yn cynhesu ei hun wrth y tân. 55Nawr roedd yr archoffeiriaid a'r Cyngor cyfan yn ceisio tystiolaeth yn erbyn Iesu i'w roi i farwolaeth, ond ni ddaethon nhw o hyd i ddim. 56I lawer roedd tyst ffug yn ei erbyn, ond nid oedd eu tystiolaeth yn cytuno. 57Safodd rhai ar eu traed a dwyn tystiolaeth ffug yn ei erbyn, gan ddweud, 58"Fe glywson ni ef yn dweud, 'Byddaf yn dinistrio'r deml hon sy'n cael ei gwneud â dwylo, ac ymhen tridiau byddaf yn adeiladu un arall, heb ei gwneud â dwylo.'" 59Ac eto, hyd yn oed am hyn, nid oedd eu tystiolaeth yn cytuno.
- 1Sm 13:7, 1Br 19:9, 1Br 19:13, Mt 26:3, Mt 26:58, Mc 14:29-31, Mc 14:38, Mc 14:67-68, Lc 22:44, Lc 22:55-56, In 18:15-16, In 18:18, In 18:25
- 1Br 21:10, 1Br 21:13, Sa 27:12, Sa 35:11, Dn 6:4, Mt 5:22, Mt 26:59-60, Ac 6:11-13, Ac 24:1-13, 1Pe 3:16-18
- Je 26:8-9, Je 26:18, Mt 26:60-61, Mt 27:40, Mc 15:29, In 2:18-21, Ac 6:13-14
- Dn 2:34, Dn 2:45, Mc 15:29, In 2:19, Ac 7:48, 2Co 5:1, Hb 9:11, Hb 9:24
60A safodd yr archoffeiriad ar ei draed yn y canol a gofyn i Iesu, "Onid oes gennych ateb i'w wneud? Beth mae'r dynion hyn yn tystio yn eich erbyn?" 61Ond arhosodd yn dawel a heb ateb. Unwaith eto gofynnodd yr archoffeiriad iddo, "Ai ti ydy'r Crist, Mab y Bendigedig?"
- Mt 26:62-63, Mc 15:3-5, In 19:9-10
- Sa 2:7, Sa 39:1-2, Sa 39:9, Sa 119:12, Ei 9:6-7, Ei 53:7, Mt 3:17, Mt 8:29, Mt 11:3-5, Mt 16:16, Mt 26:63-64, Mt 27:12-14, Mc 14:61-63, Mc 15:2, Mc 15:4-5, Lc 22:67-71, In 1:34, In 1:49-51, In 5:18-25, In 10:24, In 10:30-31, In 10:36, In 18:37, In 19:7, In 19:9, Ac 8:32, 1Tm 1:11, 1Tm 6:15, 1Pe 2:23
62A dywedodd Iesu, "Myfi yw, a byddwch yn gweld Mab y Dyn yn eistedd ar ddeheulaw Pwer, ac yn dod gyda chymylau'r nefoedd."
63Rhwygodd yr archoffeiriad ei ddillad a dweud, "Pa dystion pellach sydd eu hangen arnom? 64Rydych chi wedi clywed ei gabledd. Beth yw eich penderfyniad? "Ac fe wnaethon nhw i gyd ei gondemnio fel un oedd yn haeddu marwolaeth. 65A dechreuodd rhai boeri arno a gorchuddio'i wyneb a'i daro, gan ddweud wrtho, "Proffwyda!" A derbyniodd y gwarchodwyr ef gydag ergydion.
- Lf 21:10, Nm 14:6, Ei 36:22-37:1, Je 36:23-24, Mt 26:65, Ac 14:13-14
- Lf 24:16, 1Br 21:9-13, Mt 26:65-66, Lc 22:71, In 5:18, In 8:58-59, In 10:31-33, In 19:7
- Nm 12:14, Es 7:8, Jo 30:10, Ei 50:6, Ei 52:14, Ei 53:3, Mi 5:1, Mt 26:67-68, Mc 10:34, Mc 15:19, Lc 22:63-64, In 18:22, In 19:3, Ac 23:2, Hb 12:2
66A chan fod Pedr islaw yn y cwrt, daeth un o ferched gwas yr archoffeiriad, 67a chan weld Pedr yn cynhesu ei hun, edrychodd arno a dweud, "Roeddech chi hefyd gyda'r Nasaread, Iesu."
68Ond gwadodd hynny, gan ddweud, "Nid wyf yn gwybod nac yn deall yr hyn yr ydych yn ei olygu." Ac aeth allan i'r porth a thorrodd y ceiliog.
69A gwelodd y ferch was ef a dechrau eto i ddweud wrth y rhai oedd yn sefyll, "Mae'r dyn hwn yn un ohonyn nhw." 70Ond eto gwadodd hynny. Ac ar ôl ychydig, dywedodd y rhai oedd yn sefyll wrth gefn eto wrth Pedr, "Yn sicr rwyt ti'n un ohonyn nhw, oherwydd Galilea wyt ti." 71Ond dechreuodd alw am felltith arno'i hun a rhegi, "Nid wyf yn adnabod y dyn hwn yr ydych yn siarad amdano." 72Ac yn syth torrodd y ceiliog yr eildro. A chofiodd Pedr sut roedd Iesu wedi dweud wrtho, "Cyn i'r ceiliog brain ddwywaith, byddwch chi'n fy ngwadu deirgwaith." Ac fe dorrodd i lawr ac wylo.
- Mc 14:38, Lc 22:58, In 18:17, In 18:25, Gl 6:1
- Ba 12:6, Mt 26:73-74, Mc 14:68, Lc 22:59-60, In 18:26-27, Ac 2:7
- 1Br 8:12-15, 1Br 10:32, Je 17:9, 1Co 10:12
- 2Sm 24:10, Sa 119:59-60, Je 31:18-20, El 7:16, El 16:63, El 36:31, Mt 26:34, Mt 26:74-75, Mc 14:30, Mc 14:68, Lc 15:17-19, Lc 22:60, Lc 22:62, 2Co 7:10